Tibb elmində son onilliklərdə baş verən mühüm irəliləyiş orqan transplantasiyasında bəşəriyyət üçün unikal imkanlar açdı. 50 ildən bir qədər çox müddət ərzində transplantasiya "cərrahi möcüzə nümayiş etdirməkdən" yüz minlərlə xəstənin  həyati xilasetmə əməliyyatlarının həyata keçirilməsinə qədər keçdi.

Orqan transplantasiyası iki ardıcıl mərhələnin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Birinci mərhələ - donor, donordan sağlam orqanın (orqanların) çıxarılmasından ibarətdir, ikinci mərhələdə bu orqan resipiyentin bədəninə implantasiya edilir.

Orqan donorluğu tibbi səbəblərə görə insan orqanlarının ölümündən sonra və ya könüllü olaraq başqa şəxsə transplantasiya üçün verilməsi prosesidir.

 

İlk addım

Meyit donordan hər bir orqan götürülməzdən əvvəl gözləmə siyahısında olan, qan qrupu, boyu, çəkisi və digər tibbi amilləri uyğunolan resipiyentlər avtomatik olaraq yoxlanılır. Daha sonra kompüter tətbiqi milli siyasətlərə uyğun olaraq digər namizədlərin təklifalacağı sıranı müəyyən edir.

 

Düzgün Ölçülü Orqan

Müvafiq orqan ölçüsü uğurlu transplantasiya üçün çox vacibdir, yəni uşaqlar çox vaxt uşaq ölçülü orqanlara dahayaxşı reaksiya verirlər. Pediatr namizədlərinin özünəməxsus qiymətləndirmə sisteminə malik olmasına baxmayaraq, uşaqlar digər uşaq orqanları üçün ilk növbədədirlər.

 

Orqan bölgüsündə amillər

Qan qrupu və digər tibbi amillər bağışlanan hər bir orqanın ayrılmasına təsir göstərir, lakin digər amillərhər bir orqan növü üçün unikaldır.

Böyrək

• Gözləmə vaxtı
• Donor/resipient immun sisteminin uyğunluğu
• Pediatrik vəziyyət
• Vaxtı ilə orqanını bağışlayan şəxs
• Tibbi təcililik
• Donor xəstəxanasından məsafə

Qaraciyər

• Qan uyğunluğu
• Qaraciyər həcmi
• Tibbi təcililik
• Ağırlıq səviyyəsi (ən yüksək fayda)
• Fərdi transplantasiya ehtimalı

Ürək

• Tibbi ehtiyac
• Donor xəstəxanasından məsafə
• Tibbi təcililik

Ağciyər

• Orqanın sağ qalma faydası
• Tibbi təcililik
• Gözləmə vaxtı
• Donor xəstəxanasından məsafə

 

Qoruyucu orqanlar

Donor orqanlar paylanması və transplantasiya zamanı onların canlılığını saxlamaq üçün xüsusi qorunma üsullarına ehtiyac duyur.
Ümumi maksimum orqan qorunma müddətləri

• Ürək, ağciyər: 4-6 saat
• Qaraciyər: 8-12 saat
• Pankreas: 12-18 saat
• Böyrək: 24-36 saat